Met de Visie Beheer Openbare Ruimte ‘Beheer maakt het verschil’ heeft de raad in december 2012 de kaders voor het beheer van de openbare ruimte vastgelegd. In de visie is vastgelegd dat het beheer zich richt op het duurzaam in stand houden en verbeteren van de functionaliteit van de openbare ruimte en het verbeteren van de maatschappelijke waardering. Daarbij wordt ingezet op het behouden of versterken van de eigen identiteit en diversiteit van de openbare ruimte, in samenspraak met bewoners, bedrijven en overige instellingen en organisaties in de stad. Met de Visie Beheer Openbare Ruimte zijn de kwaliteitsniveaus voor het beheer van Almere vastgesteld. In 2015 heeft de raad de rapportage bestuursopdracht beheer vastgesteld, waarmee is gekozen voor het vooralsnog tijdelijk verlagen van het onderhoudsniveau voor verschillende elementen en gebieden.
Als uitwerking van de Visie Beheer Openbare Ruimte zijn voor enkele elementen aanvullende beleidskaders opgesteld. Zo is in het Bomenkader opgenomen hoe we omgaan met de boomstructuren in Almere en waar de invloed van bewoners beperkt of juist groot is. Het Waterplan 2017-2022 beschrijft de kaders voor het beheer van het water, waarbij we inzetten op slim waterbeheer, een (recreatief) aantrekkelijke waterstad, versterken van biodiversiteit in het water en het circulair benutten van (afval)water. Beleidskaders voor beheer van speelvoorzieningen, het groen en de wegen, voetpaden en fietspaden zijn in ontwikkeling of worden in deze collegeperiode ontwikkeld.

De opzet van Almere met een meerkernige opzet, gescheiden verkeerssystemen en veel groen en water biedt een aantrekkelijke, groene, stedelijke woonomgeving. Dat betekent ook een grote beheeropgave. De komende periode investeren wij in deze groene woonomgeving en intensiveren wij het beheer en onderhoud. Dat doen wij in de context van een sterk veranderende wereld.

Toekomstbestendig beheer en onderhoud

Almere wordt steeds ouder en steeds groter. Wij staan voor een stedelijke vernieuwingsopgave in meerdere stadsdelen. Daarnaast is er sprake van een grote klimaats- en duurzaamheidsopgave. Zo staan we aan de vooravond van de energietransitie en zien we kansen om het  grootonderhoud van woonwijken – bijvoorbeeld in de Marken - te gebruiken als aanjager voor het aardgasvrij maken van wijken. Daarbij zijn we ons ervan bewust dat het koppelen van dit soort ambities kan leiden tot wijzigingen in de planning van groot onderhoudsprojecten. Deze ontwikkelingen betekenen dat alleen het intensiveren van het beheer en onderhoud van de stad niet voldoende is. Wij werken in deze collegeperiode daarom aan een toekomstbestendig beheer en onderhoud van Almere die past bij deze grote opgaven. Wij zorgen voor een beheerverantwoordelijke doorontwikkeling van de stad, zowel bij de ontwikkeling van nieuwe gebieden als bij de ontwikkeling van de bestaande stad. Het beheer en onderhoud van de stad draagt bij aan de ambities van de circulaire stad en economie.

Realiseren van de beheeropgave

In de afgelopen jaren hebben we in het kader van de Bestuursopdracht Beheer de beheerorganisatie gestroomlijnd. Hierdoor waren we  de afgelopen jaren in staat om met minder mensen meer werk te doen. Met het intensiveren van het beheer en onderhoud van de stad lopen we tegen de grenzen van de beheerorganisatie aan. Om het beheer en onderhoud te intensiveren en meer projecten in de stad te realiseren moet de capaciteit van de beheerorganisatie worden versterkt. Tegelijkertijd is de markt voor technisch personeel op dit moment krap. Dit is voor de komende jaren een belangrijk aandachtspunt. Niet alleen voor onze beheerorganisatie is de arbeidsmarkt krap, dat geldt ook voor aannemers en bouwbedrijven. In het kader van goed werkgeverschap zetten we in de komende jaren in op het promoten en aantrekkelijk maken van het beheervak. Verder houden we bij onze programmering van projecten rekening met de capaciteit van de markt. Bovenstaande betekent echter wel dat wij voor de realisatie van de werkzaamheden afhankelijk zijn van de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt.
De huidige hoogconjunctuur zorgt er ook voor dat de prijzen van grondstoffen, materieel en personeel stijgen. In onze programmering houden we rekening met deze trend. Er bestaat echter altijd een mogelijkheid dat de prijzen harder stijgen dan verwacht. Wij sturen in dat geval bij op de programmering en rapporteren daarover bij de programmarekening.

Differentiëren in de stad

De komende jaren investeren wij in het beheer van Almere door op beeldbepalende plekken het beheerniveau te verhogen. Dit zijn plekken in de stad waar een groot aantal bewoners en bezoekers dagelijks komen en die daarmee bepalend zijn in de kwaliteitsbeleving van de openbare ruimte. De inzet van de extra structurele middelen voor het differentiëren is gebaseerd op de resultaten van de Tussenevaluatie Bestuursopdracht Beheer. We geven in 2019 op drie manieren invulling aan het differentiëren:

1. We investeren in het schoonhouden van het centrum Almere Stad en de omliggende wijken. In de afgelopen jaren hebben we gemerkt dat de gebruiksintensiteit van het stadscentrum is toegenomen door evenementen, weekmarkten en standplaatsen. Dit vraagt van ons dat we op andere momenten – op zaterdagen, zondagen en aan de randen van de dag – de stad schoonmaken. Daarnaast hebben we geconstateerd dat het Chinees graniet in het stadscentrum om een meer geavanceerde techniek van schoonmaken vraagt. Om de kwaliteit en de levensduur van dit materiaal te kunnen waarborgen investeren we daarom in dit onderhoud.
2. We versoepelen de in de Bestuursopdracht Beheer genomen maatregel ‘25% van alle sierplantsoenen in Almere omvormen naar gras’. In de tussenevaluatie is geconstateerd dat deze maatregel vanuit het oogpunt van functionaliteit niet geheel haalbaar is en dat 15% omvormen realistisch is. Door de maatregel te versoepelen blijft een diverse groenuitstraling op meer plekken in de stad behouden.
3. We investeren in het (groen)onderhoud op enkele locaties in de stad waarvan we door onze gebiedskennis en meldingen van bewoners weten dat daar de kwaliteit van de openbare ruimte onder druk staat. Daarbij zetten we in op het verwijderen van onkruid op stoepen, het snoeien van hagen en het onderhoud van sierplantsoenen. Ook onderzoeken we op welke intensief gebruikte plekken in de stad we de komende jaren het beheerniveau gaan verhogen.

De extra structurele middelen zullen vanaf 2020 toenemen tot structureel €1,6 miljoen per jaar. Dit stelt ons in staat om vanaf dan extra in te zetten op differentiatie in woonwijken. In 2020 zullen we  - bij de totaalevaluatie van de bestuursopdracht – bewoners en ondernemers uitnodigen om aan te geven op welke wijze we deze middelen naar de wensen van de stad kunnen inzetten.

Opvolging lessen rekenkameronderzoek

In de afgelopen jaren hebben we steeds beter grip gekregen op de beheeropgave die we vandaag de dag in Almere hebben. In het rekenkameronderzoek, “Lessen beheer en onderhoud openbare ruimte Almere”, is geconstateerd dat de gemeente Almere voor een groot deel het onderhoud van de stad op orde heeft. Er wordt probleemoplossend gewerkt en er worden zichtbaar lessen getrokken uit participatietrajecten.
In het rekenkameronderzoek is echter ook geconstateerd dat het assetmanagement verbeterd moet worden. Assetmanagement is een methodiek gericht op het optimaal beheren van de kapitaalgoederen (assets), zoals onze wegen, het groen, de bruggen, de riolering en het water. Op basis van de actuele onderhoudsstaat en de levensduur van elementen in de openbare ruimte wordt – aansluitend bij de behoefte van gebruikers - bepaald welke beheeractiviteiten we wanneer moeten uitvoeren. Het gaat daarbij steeds om het vinden van de juiste balans tussen kosten, prestaties en risico’s.
In de komende decennia worden we geconfronteerd met een grote vervangingsopgave in de openbare ruimte. Om ook bij het ouder worden van onze stad de juiste keuzes te kunnen blijven maken voor de inzet van de beheermiddelen, investeren we de komende drie jaren in het invoeren van assetmanagement. Hiermee zetten we de volgende stap in het efficiënt en effectief beheer van Almere.
In het rekenkameronderzoek wordt daarnaast ook geconstateerd dat er kansen zijn om het beheer dichter bij de leefwereld van bewoners aan te laten sluiten. Met de inzet van de extra structurele middelen om te differentiëren en het betrekken van bewoners bij de totaalevaluatie van de Bestuursopdracht Beheer geven we invulling aan deze aanbeveling. De laatste aanbeveling uit het rekenkameronderzoek gaat over de wenselijkheid van meer kaderstelling door de gemeenteraad, zoals is gedaan met het bomenkader. Hierboven is al aangegeven dat we de komende jaren invulling geven aan deze aanbeveling.

Inlopen urgente achterstand groot onderhoud en vervangingen

In het Meerjarenperspectief Beheer Almere (MPBA) 2017 en 2018 is aangetoond dat er sprake is van een achterstand in het beheer en onderhoud. Begin 2018 is in kaart gebracht voor welk deel van deze achterstand het wenselijk is om deze op korte termijn in te lopen. Het gaat om achterstallig onderhoud dat kan leiden tot beperkingen van het gebruik en kapitaalvernietiging. Een voorbeeld hiervan is de Polderdreef, waar door scheuren en gaten in het asfalt het functioneren van de weg onder druk staat. Voor het inlopen van deze urgente achterstanden is in de komende vier jaar € 10,4 miljoen beschikbaar gesteld. In 2019 is er € 4,4 miljoen beschikbaar gesteld, dat is toegevoegd aan het MPBA.
Op basis van het afwegingskader van het MPBA is bepaald welke projecten in 2019 worden uitgevoerd. Het afwegingskader bestaat uit een aantal door het college vastgestelde criteria, op zowel technisch alsook sociaal, economisch en maatschappelijk vlak. Elk criterium heeft een bestuurlijke wegingsfactor meegekregen. De criteria tellen dus niet allemaal even zwaar.
De groot onderhoud- en vervangingsprojecten die worden afgewogen op basis van genoemde criteria zijn van technische aard of komen voort uit wensen uit de stad. Door het toevoegen van deze middelen aan het MPBA kan in 2019 groot onderhoud worden gepleegd aan de Oosterdreef, Havendreef en de Polderdreef. Ook kan de achterstand in het onderhoud van de busbanen (deels) worden ingelopen inclusief het vervangen van Abri’s, kunnen stootplaten worden hersteld (Evenaarbrug) en kan de Limburgsebrug worden vervangen. In het groen kan er (bos)onderhoud worden gepleegd in de Stripheldenbuurt, Duin, het Beatrixpark én kan de beplanting van de Frezersplaats worden vervangen. De achterstanden die in de afgelopen jaren zijn opgelopen bij het onderhoud van speelvoorzieningen lopen we in 2019 versneld in.

Overzicht Impuls stedelijk beheer

Eind 2017 is de Tussenevaluatie Bestuursopdracht Beheer vastgesteld in het college. De tussenevaluatie heeft in beeld gebracht wat de voortgang is van de maatregelen uit de bestuursopdracht en wat het effect is op de stad. Het college heeft in de tussenevaluatie vastgesteld dat in 2018 de voortgang van de maatregelen gemonitord worden. In deze jaarevaluatie is naar voren gekomen dat enkele maatregelen gericht op het beperken van het te beheren areaal achterlopen. Het gaat om het verwijderen of omvormen van fietspaden, voetpaden, bruggen en sierplantsoenen. Met name de maatregelen ‘sierplantsoenen 25% omvormen naar gazon’ en ‘bruggen die weinig gebruikt worden verwijderen’ vormen een aandachtspunt. Zoals hierboven geschetst zetten we een deel van de impuls stedelijk beheer in om de maatregel omvormen van sierplantsoenen te versoepelen. De maatregel verwijderen van bruggen blijft onverminderd een aandachtspunt, met name vanwege de maatschappelijk gevoeligheid van deze maatregel die direct ingrijpt op gewoontes van bewoners van onze stad. Immers de brug waarover je altijd naar werk, school of sport loopt/fietst wordt verwijderd. De weerstand vanuit betrokkenen is bij elke brug die wij voornemens zijn om te verwijderen aanzienlijk. Daarom is met extra zorgvuldigheid een selectie gemaakt van in de komende periode te verwijderen bruggen. Hierbij is een afweging gemaakt op basis van gebruik, functionaliteit en technische staat.

Op basis van bovenstaande uitgangspunten wordt voorgesteld om de volgende bruggen te  verwijderen:

1. Slufterbrug (opgenomen in bestedingsplan 2018)
2. Oranjewoudbrug (in plaats van de Jaap Nippadbrug – bestedingsplan 2018)
3. Zandbrug
4. Overheen
5. Baarsbrug
6. Pijnackerbrug
7. Twickelbrug
8. Groenbrug
9. Rooseveltbrug
10. Prinsenbrug
11. Schipbeekbrug
12. Omroepbrug

Meerjarenperspectief Beheer Almere

Het Meerjarenperspectief Beheer Almere (MPBA) is in 2016 voor het eerst opgeleverd. Het maakt de kaders waarbinnen wij beheren inzichtelijk en geeft aan op basis waarvan keuzes worden gemaakt met betrekking tot de beheeractiviteiten. Het MPBA is een complex sturingsinstrument dat nog in ontwikkeling is. Bij de Programmabegroting 2017 is afgesproken dat we de komende jaren werken aan de doorontwikkeling van het instrument. In 2019 zal het instrument verder worden ontwikkeld, nog meer in samenhang met de uitvoeringsprogrammering van externe partners en projecten, herijking van het afwegingskader en de wegingsfactoren en zal het MPBA verder worden verbreed, te beginnen met het opnemen  van planmatig onderhoud in het MPBA. De doorontwikkeling zal in samenspraak met de raad plaatsvinden.

Het programma groot onderhoud en vervangingen is gebiedsgericht opgebouwd, inclusief een aantal stedelijke projecten. De totale programmering voor 2019, ingedeeld in gebied en soort uitgaven, staat in onderstaande tabel.

Hieronder wordt op hoofdlijnen beschreven welke activiteiten in 2019 worden uitgevoerd. Een uitgebreide toelichting per gebied staat in het Bestedingsplan groot onderhoud en vervangingen 2019. Binnen het programmajaar kan het voorkomen dat activiteiten om uiteenlopende redenen niet door kunnen gaan. Om snel te kunnen schakelen is in het Bestedingsplan groot onderhoud en vervangingen 2019 daarom een reservelijst opgenomen. Een deel van deze activiteiten gaan we wel voorbereiden maar nog niet aanbesteden en een ander deel van de reservelijst zijn activiteiten die weinig voorbereiding vergen en die we kunnen realiseren wanneer dit nodig is. Met het vaststellen van de begroting is ook deze reservelijst vastgesteld.

Voor het programma 2019 is vanuit het MPBA, binnen het financiële kader en geprioriteerd op basis van het afwegingskader, een lijst van activiteiten gegenereerd. Hierbij is voorrang gegeven aan de afspraken die zijn gemaakt binnen het MIPA en maatregelen naar aanleiding van de Bestuursopdracht Beheer. Ook is rekening gehouden met en voorrang gegeven aan activiteiten die wegens technische noodzaak in 2019 uitgevoerd dienen te worden.
In 2019 wordt in de wijken De Werven, De Hoven, De Marken, Bloemenbuurt, Regenboogbuurt, Stedenwijk midden-zuid en Muziekwijk zuid in de een of andere vorm groot onderhoud gepleegd. Daarnaast zullen er verscheidene werkzaamheden plaatsvinden aan onze infrastructuur. Zo wordt er groot onderhoud gepleegd aan de kruising Markerdreef – Randstaddreef, Hollandsedreef, Havendreef en Oorweg in verband met de technische staat van het asfalt. Het asfalt van deze wegen kent scheuren en/of verzakkingen en is in het kader van de veiligheid toe aan groot onderhoud.
Het onderhoud van de busbanen vindt jaarlijks plaats. In 2019 worden extra middelen vrij gemaakt om de technische achterstand in te lopen.
Door bundeling met middelen van het MIPA worden een aantal hoofdfietsroutes opgewaardeerd. Daarnaast wordt in het kader van de bestuursopdracht de openbare verlichting verduurzaamd, in 2019 worden circa 3000 armaturen in geheel Almere omgebouwd naar LED. In verschillende delen van de stad plegen we onderhoud aan boomstructuren en bosvakken. De achterstanden die in de afgelopen jaren zijn opgelopen bij het onderhoud van speelvoorzieningen lopen we in 2019 versneld in.

De rapportage Bestuursopdracht Beheer geeft aan welke elementen en gebieden op een lager niveau worden onderhouden. In grote lijnen geldt voor de centrumgebieden het zogenoemde A-niveau (extra) en voor hoofdinfrastructuur en woongebieden B-niveau (basis). Deze niveaus sluiten aan bij de landelijk gehanteerde kwaliteitsnormen van het CROW. Op onderdelen wordt een lager kwaliteitsniveau gerealiseerd. Zo beperken vrijwel alle onderhoudsinspanningen op bedrijventerreinen en in het buitengebied zich tot kwaliteitsniveau C (laag).

De volgende algemene en wettelijke kaders zijn van toepassing op de riolering:

• Waterwet, die gemeenten de zorgplicht geeft voor het inzamelen en verwerken van hemelwater en het voorkomen van structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand. Tevens voorziet de waterwet in een bekostigingssysteem (verbrede rioolheffing) voor kosten die voortvloeien uit de zorgplicht.
• Wet Milieubeheer, die gemeenten verplicht tot het inzamelen en transporten van stedelijk afvalwater. De hiermee gepaard gaande kosten kunnen wordt gedekt uit de verbrede rioolheffing.
• WION, die het registreren van alle ondergrondse (riool)voorzieningen bij het kadaster voorschrijft.

Voor het onderhoudsniveau riolering is geen landelijk kwaliteitssysteem beschikbaar. Vooralsnog wordt uitgegaan van niveau basis. Hierbij verkeren de (technische) voorzieningen in deugdelijke staat, kan afvalwater grotendeels ongehinderd afstromen en is de bedrijfszekerheid van rioolgemalen voldoende gewaarborgd.

Het beheer en onderhoud van de riolering worden volledig gedekt uit de rioolheffing. In 2019 voeren wij het dagelijks beheer uit en investeren wij in groot onderhoud en vervangingen. Zo worden de werkzaamheden aan de riolering in de Voorstraat en omgeving voortgezet, waarmee de afstroomproblematiek wordt opgelost. Daarnaast vervangen wij het vacuümsysteem van het Almeerderzand, voeren wij diverse inspecties uit en herstellen of vervangen wij een deel van het rioolstelsel, kolken of putkoppen.
In 2019 start het groot onderhoud in de Marken, vanuit riolering wordt een bijdrage geleverd aan het klimaat adaptief maken van deze wijk. Ook wordt vanuit riolering een bijdrage geleverd aan de adaptatie van de bodemdaling in de Regenboogbuurt.

Het beleidskader wordt gevormd door de Kadernota Vastgoedbeleid 2013-2020. We sturen op waarde behoud van de gebouwen. Dat doen we door de gebouwen goed te onderhouden, waar nodig levensduur verlengende maatregelen te nemen, de gebouwen energiezuiniger te maken, de gebouwen “bij de tijd te houden” door functionele verbeteringen, door een nieuwe bestemming te zoeken waardoor het gebouw opnieuw van waarde wordt en door de beschikbare m ² goed te benutten.

• 1 object gesloopt (Lierstraat 13)
• 2 nieuwbouwobjecten (sporthal Haven en voertuigenhal Stadsreiniging)
• 1 administratieve wijziging

De leegstand in onze portefeuille bedraagt nog slechts 1,4%. Bij de berekening van dit percentage wordt de onderwijshuisvesting buiten beschouwing gelaten. De beperkte leegstand zorgt voor een beperkte mate van flexibiliteit om nieuwe huisvestingsvragen op te vangen. Veel gemeenten vinden een leegstandspercentage van 4% wenselijk.

Onze gebouwen staan nooit volledig leeg. Als het nodig is schakelen we een tijdelijke beheerder in.

In de kadernota Vastgoedbeleid is vastgesteld dat het gemeentelijk vastgoed conditie gestuurd wordt onderhouden conform de NEN 2767. De gebouwen worden onderhouden op conditieniveau 3. De gebouwen Stadhuis, De Nieuwe bibliotheek, het KAF en de Topsporthal worden onderhouden op conditieniveau 2.

Om de kosten voor planmatig onderhoud te egaliseren wordt gewerkt met een tweetal voorzieningen voor planmatig onderhoud. De een wordt gebruikt voor gymzalen en tijdelijke onderwijshuisvesting en de ander voor maatschappelijk vastgoed, parkeren en overige gebouwen. De voorzieningen worden gevoed door dotaties. Deze dotaties zijn conform de kadernota gebaseerd op een voortschrijdend 10 jaar gemiddelde. Het verloop van deze voorzieningen wordt hieronder geschetst.
In onderstaande tabel wordt het verloop van de voorziening planmatig onderhoud gymzalen en tijdelijke onderwijshuisvesting weergegeven.

In onderstaande tabel wordt het verloop van de voorziening planmatig onderhoud voor het maatschappelijk vastgoed, parkeren en de overige gebouwen weergegeven.  

De dotaties zijn in totaliteit verhoogd met € 215.000 in verband met de verruiming van de btw vrijstelling voor sport die per 1 januari 2019 ingaat. De verruiming van btw vrijstelling voor sport heeft gevolgen voor de btw-aftrek bij sportvelden, sportaccommodaties, gymzalen, zwembaden en sportevenementen. Tot 2019 kon nog een groot gedeelte van de btw verrekend worden. Met ingang van 2019 is dit niet meer mogelijk. Dit leidt tot hogere lasten. In bovenstaande overzichten is  bij de geplande uitgaven hiervan uitgegaan. In principe zal de uitbreiding van de btw-sportvrijstelling voor gemeenten budget-neutraal verlopen. Dit houdt in dat gemeenten en andere exploitanten recht hebben op volledige compensatie van de btw-schade.
Deze voorziening is voor de komende 10 jaar nog ruim voldoende. We zijn echter ook in staat om naar de verwachte uitgaven te kijken die ná de komende 10 jaar verwacht worden. Op basis van die gegevens wordt verwacht dat de voorziening na het 12e jaar een negatief saldo kent. Uiteraard is de onzekerheidsmarge van die gegevens veel groter; prijzen voor onderhoud kunnen sneller stijgen dan verwacht, panden waarvoor nu ‘gespaard’ is kunnen uit de portefeuille genomen worden.

Verkoop

Verkoop van vastgoed is aan de orde als een pand leeg is gekomen en de afwegingen – zoals genoemd in de Kadernota Vastgoedbeleid - zijn doorlopen. De afwegingen betreffen de volgende vragen:

• kan het pand een beleidsdoel ondersteunen?
• kan het pand herbestemd worden voor een nieuwe functie, die aansluit bij ambities van de gemeente?
• is het vastgoed mogelijk nodig in de toekomst voor een maatschappelijke functie?
• ligt het pand op een strategische locatie, waardoor verkoop van de grond ongewenst is?

Als er geen reden meer is om het pand te behouden wordt het pand verkocht. In de kadernota is vastgelegd dat gebouwen marktconform worden verkocht volgens de principes: transparant, openbaar en marktconform. Het kan voorkomen dat er zwaarwegende maatschappelijke- of beleidsbelangen spelen, die pleiten voor een andere keuze bij verkoop dan de hoogste prijs, bijvoorbeeld om transformatie naar woonruimte mogelijk te maken. Gebouwen met gronden kunnen worden verkocht voor herontwikkeling. Naast de prijs voor de locatie zijn de sloopkosten voor de nieuwe eigenaar.
De goedkeurende rol van de raad bij verkoop is nader vormgegeven. Sinds 2014 wordt de lijst met potentiële verkooppanden jaarlijks bij de programmabegroting ter goedkeuring voorgelegd aan de raad.
Afhankelijk van de marktomstandigheden komt verkoop al dan niet daadwerkelijk tot stand. Als de verkoop niet loopt, kan gekozen worden voor verhuur. Het pand verdwijnt dan in het volgende jaar van de geactualiseerde verkooplijst.

Sloop

Sloop is aan de orde als een gebouw niet meer geschikt is voor (tijdelijk) hergebruik, te verouderd is, investeringen niet rendabel zijn en er geen belangstelling meer voor is. De volgende panden komen in aanmerking om op termijn gesloopt te worden als verhuur of verkoop geen optie meer.

De voorgenomen sloop van overige noodscholen zoals Klipgriend 1 (aanbouw bij PO De Regenboog) en de Walt Disneyplantsoen is uitgesteld omdat deze scholen vooralsnog nodig zijn voor onderwijs. De hiervoor gereserveerde budgetten verschuiven daarom in de tijd.

Verduurzaming
Tot nu toe is het werken met de “roadmap naar energieneutraal vastgoed” zeer succesvol verlopen. Investeringen hebben geleid tot energiezuinigere gebouwen. Vrijwel alle gebouwen hebben label C of hoger, het stadhuis is van label D naar A gegaan. We kopen groene, in Nederland opgewekte stroom in voor onze gebouwen en objecten in de openbare ruimte. Voor het lokaal duurzaam opwekken zijn eind 2018 circa 90 gebouwen voorzien van zonnepanelen die 22% van de energie leveren. Eind 2018 hebben we drie energieneutrale gebouwen in onze portefeuille. Daarmee is de voorbeeld rol van de gemeente goed ingevuld.
Voor 2019 zijn de volgende duurzaamheidsmaatregelen voorzien:

Tot nu toe hebben we deze ingrepen grotendeels budgettair neutraal kunnen doorvoeren, het laaghangend fruit is geplukt. Dat is niet voldoende voor de toekomst. De maatregelen die zich aftekenen als vervolgstap vragen grotere investeringen. Het gaat dan om energieneutrale en aardgasloze nieuwbouw, verder isoleren bestaande bouw om de warmtevraag terug te dringen en warmte-transitie maatregelen nemen. We onderzoeken  welke maatregelen haalbaar en zinvol zijn en wat daarvan de financiële consequenties zijn. We sluiten daarbij aan bij de uitwerking van de Warmtevisie.
Levensduurverlengende investeringen
Bij de programmabegroting 2017 zijn kredieten toegekend  voor levensduurverlengende ingrepen bij acht gymzalen en de verbouwing van de sportaccommodatie aan het Rie Mastenbroekpark. Nu de crisis voorbij is en de bouw- en onderhoudsmarkt fors is aangetrokken en er ook nog sprake is van krapte, stijgen de prijzen fors. Afgelopen jaar zijn de bouwkosten al met 7,5% gestegen en dit jaar zal de stijging op eenzelfde percentage uitkomen. Deze prijsstijging gecombineerd met de wijziging van het btw regime leidt tot een stijging van de investeringskosten.
Asbestsanering sporthallen
De dak- en gevelbekleding van de sporthallen in Waterwijk en Buiten bevatten asbest. Er is onderzocht hoe we de sanering hiervan gaan aanpakken. De kosten voor het saneren van de asbesthoudende dak- en gevelbekleding en terugplaatsen van een nieuwe duurzame dak- en gevelbekleding worden geraamd op ruim € 1,6 miljoen. Het gebruik van asbest in de bouw is sinds 1994 verboden. Alle scholen zijn in augustus 2012 geïnventariseerd. De overige gemeentelijke gebouwen zijn eind 2013 geïnventariseerd. Alle saneringen die noodzakelijk of wenselijk waren zijn destijds op korte termijn uitgevoerd.
De regering wil dat in 2024 alle asbest daken zijn gesaneerd. Het asbesthoudende golfplaten dak van de landbouwschuur aan de Von Draisweg 15 moet eveneens gesaneerd worden. Samen met de provincie Flevoland wordt onderzocht wat de mogelijkheden zijn, zonder het cultuur-historisch karakter van de schuur aan te tasten.