Solide begroting vormt stevige basis voor ambities
We kijken met trots naar Almere. Het is een jonge stad die in rap tempo volwassen is geworden. In goed veertig jaar tijd naar ruim 200.000 inwoners. Inmiddels is Almere de zevende stad van Nederland, met nog steeds een enorme groeipotentie én -opgave. Streven is dat er de komende jaren tienduizenden nieuwe woningen en arbeidsplaatsen bijkomen. Almere kan dat aan en biedt de ruimte om te bouwen op iedere schaal, voor iedere doelgroep, in iedere kwaliteits- en prijsklasse.
Die ambitie stelt ons ook voor de vraag hoe we de bestaande stad vernieuwen in lijn met de eisen van vandaag én morgen. We willen versterken wat er al is, zodat Almere ook in de toekomst een stad is waar mensen graag willen wonen, werken, ondernemen en verblijven. We maken daarbij duidelijke keuzes met bijbehorende investeringen.
Ambities realiseren
Deze begroting is de eerste financiële vertaling van het coalitieakkoord. Het is een sluitende begroting die een solide basis biedt voor het realiseren van onze ambities op verschillende beleidsterreinen.
We investeren € 16 miljoen extra in het sociaal domein, vooral ten behoeve van Wmo, maatschappelijke opvang en beschermd wonen en jeugdhulp. Ook voor armoedebestrijding en schuldhulpverlening is er extra geld. Voor wat betreft ons gezondheidsbeleid zetten we extra in op de bestrijding van obesitas. We investeren aanvullend in woon- en zorgprojecten en eenzaamheidsbestrijding bij ouderen.
Aan beheer en onderhoud van de stad zal in 2019 ruim € 5,4 miljoen extra besteed worden. Er zal per jaar uiteindelijk € 8 miljoen extra besteed worden aan de bestrijding van onderwijsachterstanden. Voor de actualisatie van de onderwijshuisvesting is budget beschikbaar, waarmee o.a. uitbreiding van de school in Nobelhorst is te realiseren. Momenteel is de bouw van 1.800 sociale woningen gepland. Het college heeft de ambitie om de komende vier jaar de bouw van in totaal 2.000 tot 2.500 sociale huurwoningen mogelijk maken. Voor die extra inspanning willen wij binnen het nog te verdienen vermogen van de grondexploitatie € 8 miljoen vrijmaken. Voor stadsvernieuwing trekken we € 6,5 miljoen uit. Dat is met name bestemd voor het centrum Almere Buiten en het centrum Almere Haven binnenring. Om het vestigingsklimaat nog verder te versterken is ook nog eens € 2 miljoen extra uitgetrokken. Voor het busstation ’t Oor is in de begroting nu binnen het MIPA € 2 miljoen gereserveerd. Daarnaast is ook de verbreding van het Spoorbaanpad zeker gesteld door € 1,6 miljoen extra ter beschikking te stellen. Het cultuurfonds, dat een levendig cultuur in Almere moet stimuleren, wordt geëvalueerd. Het zal een plek krijgen in het cultuurplan. Hiervoor is € 1,3 miljoen beschikbaar.
De Floriade is een belangrijke opgave uit het coalitieakkoord. Parallel aan de voorbereiding van de wereldtuinbouwtentoonstelling in 2022 willen we stappen zetten om aan een innovatieve woonwijk te werken. Daarmee kan Almere zich als levend laboratorium laten zien op het gebied van duurzame gebiedsontwikkeling, stedelijke voedselvraagstukken en de samenwerking tussen onderwijs, overheid en bedrijfsleven. De verwachting is dat Almere veel kansen biedt en dat de economische effecten, voor werkgelegenheid en bedrijvigheid en de stad als geheel, substantieel zullen zijn. De verbrede scope van de Floriade en de nieuwe fase die daarmee is aangebroken, maken dat het financiële beeld voor de Floriade nu om bijstelling vraagt. In totaal is daar in de begroting € 7,2 miljoen voor uitgetrokken. Daarnaast is ook het risicoprofiel versterkt.
Financieel perspectief
De Nederlandse economie heeft zich het afgelopen jaar gunstig ontwikkeld. Als belangrijke speler in de regio profiteert Almere daar ook van. De werkgelegenheid groeit en vooral de woningmarkt draait op volle toeren. Ontwikkellocaties als Almere Poort en Oosterwold trekken veel belangstellenden. De aantrekkende woningmarkt is goed nieuws voor de Almeerse grondexploitatie, maar heeft ook een keerzijde, want daarmee stijgen ook de kosten voor nieuwbouwwoningen. Omdat er hier en daar bovendien sprake is van gebrek aan vaklieden en materiaal staat het tempo van woningbouw onder druk.
Het regeerakkoord leidt tot hogere uitgaven bij het Rijk. Gemeenten profiteren daarvan, via een hogere gemeentefondsuitkering. Deze groeit namelijk automatisch mee. Daardoor is er ruimte binnen onze begroting om het coalitieakkoord integraal uit te voeren. Naast het coalitieakkoord spelen er diverse andere initiatieven die nu tijdelijk worden voorzien van middelen. Dit is vooral mogelijk dankzij meevallende uitgaven op bijstandsverlening. Almere doet het, ten aanzien van de uitstroom uit de bijstand, bovengemiddeld goed. Daardoor houdt Almere geld over dat in 2018 en 2019 incidenteel kan worden ingezet. Volgend jaar wordt een afweging gemaakt voor de structurele invulling. Daarbij realiseren we ons dat de middelen schaars zijn en dat we bij de volgende begrotingsbijstelling nog een aantal moeilijke keuzes moeten maken.
Aanpassing budgetcyclus
Bij de start van deze raadsperiode is veel nieuw beleid voorgesteld. Enerzijds vanuit het coalitieakkoord, anderzijds vanuit actuele wensen uit de lokale samenleving. We zijn ambitieus, maar tegelijk moet er nog veel worden uitgezocht. Dat betekent dat voor ambities uit het coalitieakkoord al wel budgetten beschikbaar worden gesteld, maar dat de beleidsinhoudelijke uitwerking nog verder vorm moet krijgen. Het komende voorjaar zal het college op basis van nadere planvorming gedegen vervolgstappen zetten. Veel van de opgaven zullen de komende tijd in samenspraak met de gemeenteraad en de stad nog verder uitgewerkt worden, inclusief de financiële vertaling. Dan gaat het bijvoorbeeld om de duurzaamheidsagenda, parkeerbeleid en mobiliteitsvisie. Daarnaast moet er dekking worden gevonden voor de initiatieven die nu met incidentele middelen zijn afgedekt. Tenslotte willen we ook de gemeenteraad meer sturingsmogelijkheden te geven, voorafgaand aan de besluitvorming bij de programmabegroting.
Om deze redenen willen we komende jaren niet volstaan met een technische voorjaarsnota, zoals de afgelopen jaren gebruikelijk was. We komen dit najaar met een voorstel om de Verordening financiële sturing, verantwoording en controle Almere 2018 op dit punt aan te passen. We stellen voor de technische voorjaarsnota te laten vervallen. Hiervoor in de plaats komt dan een beleidsrijke Perspectievennota.
Inzichtelijkheid begroting
We willen graag een transparante en inzichtelijke begroting laten zien. Om die reden kent de begroting geen verschijning meer in boekvorm (papier of digitaal). De begroting kent een geheel digitale vorm en is via een website te bekijken. Nieuw is ook dat niet alleen de veranderingen ten opzichte van de vorige begroting zichtbaar zijn, maar ook het geheel van programma’s en activiteiten. Dat biedt meer inzicht en meer sturingsmogelijkheden voor de gemeenteraad. Beleid en doelstellingen zijn zoveel mogelijk concreet en toetsbaar beschreven.